Het VNSG Magazine, het vakblad voor alle SAP gebruikers in Nederland en Vlaanderen, verschijnt 5 keer per jaar. PTWEE geeft in iedere editie een praktische tip over testen in een SAP omgeving. In de maart editie gaat de tip in op het nut van ‘SAP testen in productie’.

SAP ‘testen’ in productie

‍
Testen in productie is als vloeken in de kerk. Menig testmanager krijgt opstaande nekharen alleen al bij het idee. Argumenten als ‘er is geen testomgeving beschikbaar’ of ‘alleen dan weten we echt of het werkt’ zijn niet valide. Toch is er een belangrijke uitzondering te maken, waarbij het ‘testen’ in productie van grote toegevoegde waarde is, en dat is tijdens een Go Live weekend.

Doel van testen
Gestructureerd testen draagt op verschillende manieren bij aan een succesvolle Go Live van SAP. Zo worden de gevonden fouten tijdens de testfase in kaart gebracht en geprioriteerd zodat belangrijke fouten in een vroeg stadium kunnen worden opgelost door de implementatiepartner of door SAP zelf. Hierdoor wordt de kwaliteit richting Go Live al enigszins vergroot.

Hiermee wordt echter voorbijgegaan aan de échte toegevoegde waarde van testen. Deze ligt namelijk in enerzijds het inzichtelijk maken van de kwaliteit en anderzijds het afdekken van (in ieder geval de grootste) risico’s. Eventuele bevindingen zijn bijproducten die het inzicht in (gebrek aan) kwaliteit onderbouwen.

De optelsom van bereikte testdekking, afgedekte risico’s, inzichtelijk gemaakte kwaliteit en bevindingen moeten uiteindelijk leiden tot vertrouwen richting de ingebruikname in productie, de Go Live. Vertrouwen is daarmee eigenlijk het belangrijkste eindproduct van testen.

Vertrouwen komt te voet…
Het zorgvuldig opgebouwde vertrouwen tijdens het testen wordt in de slotfase van het project flink op de proef gesteld. In de meeste SAP projecten is, met een naderend Go Live weekend, weinig oog voor o.a. de volgende zaken:

  • last minute wijzigingen als gevolg van nieuwe inzichten;
  • de impact van oplevering van systeem onderdelen nadat de testfase al is gestart;
  • bevindingen die pas na de testfase zijn opgelost en waar slechts beperkt hertests voor zijn uitgevoerd;
  • verschillen tussen testomgeving en productieomgeving, waardoor de gebruikte testdata niet representatief is voor de productie situatie;
  • testen van de conversieprogrammatuur is onderbelicht gebleven door de focus op functioneel testen.

Bovendien wordt aan de hand van een uitgebreid draaiboek met menselijke (!) handelingen de projectomgeving overgezet naar de nieuwe productieomgeving. De kans is daarom niet gering dat het vertrouwen tijdens het Go Live weekend te paard weer vertrekt, zelfs zonder dat dit zichtbaar is voor de betrokkenen in het project.

Pre-productietest
In de auto- en vliegtuigindustrie wordt veel gebruik gemaakt van zogenaamde pre- productie modellen (niet te verwarren met prototypes!). Dit zijn modellen die in kleine oplage en vlak voorafgaand aan serieproductie gebouwd worden om de laatste fouten

uit het ontwerp te halen. Dit principe kan, in aangepaste vorm, goed worden toegepast in het Go Live weekend van SAP projecten.

De gedachte van de pre-productietest is dat in het Go Live weekend tijd wordt ingeruimd voor ‘testen’, of beter gezegd voor het gecontroleerd in gebruik nemen van de nieuwe omgeving. Aangezien iedere mutatie op de productie omgeving direct gevolgen heeft voor klanten, voorraad of rapportages, kan men niet willekeurig mutaties uitvoeren. In tegenstelling tot andere testfases is het van belang te onderstrepen dat er dus niet werkelijk wordt getest op de productieomgeving. In plaats daarvan is de gedachte van de pre-productietest om opgespaard productiewerk op kleine schaal uit te voeren.

De pre-productie test wordt uitgevoerd in twee fasen:

  1. In de eerste fase wordt een zogenaamde ‘sanity check’ gedaan door bijvoorbeeld kerngebruikers. Er worden geen gegevens gemuteerd maar uitsluitend geraadpleegd. Dit kan worden voorbereid middels checklists met aantallen (oude productie omgeving vergelijken met nieuw) of specifieke gegevens die opvraagbaar moeten zijn om te controleren of interfaces beschikbaar zijn en correct werken.
  2. In fase twee wordt het opgespaarde werk zorgvuldig verwerkt in het nieuwe systeem. Er worden nu gegevens gemuteerd, die nog niet in het oude systeem zijn verwerkt. Dit alles onder het toeziend oog van consultants van de leverancier, die de SAP systemen en tabellen zorgvuldig monitoren.

Het ideale tijdsvenster voor het uitvoeren van beide fasen is twee a vier uur, zodat mogelijke problemen direct kunnen worden geanalyseerd en eventueel opgelost. Het is daarom belangrijk dat er voldoende capaciteit en expertise vanuit de leverancier stand- by staat. Plan het tijdsvenster in ieder geval dusdanig in het weekend, dat er ruimte is voor een Go/No-Go meeting na afloop van de pre-productietest, met nog ruimte voor het in gang zetten van een roll-back scenario.

Workarounds
Het gecontroleerd uitvoeren van opgespaard werk in het Go Live weekend is de ultieme test, zonder de productie gegevens te verstoren. Eventuele geconstateerde problemen kunnen indien mogelijk binnen het Go Live weekend worden verholpen. Indien dit niet mogelijk is kan de hele zondagavond en –nacht worden nagedacht over een werkbare workaround. Dit voorkomt een hoop stress op de maandagochtend als alle 2500 gebruikers inloggen in hun nieuwe SAP omgeving…

PTWEE helpt SAP gebruikende bedrijven beter en slimmer te testen en hanteert daarbij een pragmatische aanpak. Heeft u behoefte om vrijblijvend met ons van gedachten te wisselen over testen richting uw Go Live weekend? Neem dan gerust eens contact met ons op voor een vrijblijvende afspraak.

‍